Jongerenredactie

“Seg Liene, heb jij toevallig geen zin om mee te gaan naar Tekkel Attak?”

“Goh, ik ga normaal absoluut niet graag op kamp, maar ik vind toneel best leuk. Ik zal er even over nadenken, oké?”

I’ll make a brand new start of it

Zo begon het hele Tekkel Attak-verhaal voor mij. Als ik erop terugkijk, ben ik enorm blij dat ik op deze vraag ‘ja’ antwoordde. Het was een kamp om nooit te vergeten. Ik herontdekte er mijn passie voor toneel en ik vond er mijn lichtpuntje in tijden van Corona, liefde.

Het klinkt allemaal een beetje cliché, maar dat is echt mijn ervaring. Ik bloeide open als persoon omdat iedereen op Tekkel Attak zich even zot gedraagt en dezelfde passie voor toneel deelt. De introverte en onzekere ik maakte al snel plaats voor een gekke, goedlachse, vrolijke persoon. Dit dankzij de ongelooflijk fijne groep en dankzij één specifieke persoon natuurlijk! Want de speurneuzen onder ons lazen het woordje ‘liefde’ ongetwijfeld al. Ik bespaar jullie het zeemzoete ‘het-gebeurde-als-in-de-films’-scenario, maar ik ben Tekkel Attak (en twee subtiele personen in het bijzonder) enorm dankbaar, want zonder hen had ik dit geluk niet gevonden.

Bij aankomst was ik best nerveus, want ik kende er buiten mijn zus maar één andere persoon. Bij de groepsvoorstelling daarentegen merkte ik meteen dat nervositeit nergens voor nodig was. Iedereen was vriendelijk, open, relaxed en vooral enorm getalenteerd. Ik voelde me meteen thuis in de groep en liet me tijdens elke toneelopdracht volledig gaan.

De aanpak van docent Bart Vangyseghem vond ik een heel fijne en interessante manier om een theaterstuk te bedenken. We moesten thuis een koffer inpakken met ongelooflijk veel attributen die niets met elkaar te maken hadden. Later bleken het allemaal ‘random’ voorwerpen die eventueel iets konden betekenen voor de eindvoorstelling. Die eindvoorstelling werd pas op de voorlaatste dag werkelijk in elkaar gestoken. De dagen ervoor bedachten we telkens verschillende kleine toneeltjes. Uit die kleine toneeltjes maakten we uiteindelijk het finale stuk met als thema: New York

Naast de repetities voor het finale stuk waren er ook tal van groepsopdrachten:

“Gedraag je als dier!”
Met veel plezier!
“Wees de speurneus!”
Ik los die moord op, heus!
“Dans er op los!”
Ik laat hem zwieren, die haardos!
“Ga toch langs bij die Disneyfiguren!”
Daarna kunnen we feesten tot in de late uren!

Start spreading the news, we’re leaving today

De grote dag
De laatste kans
New York, New york
De laatste dans

Ons eindresultaat mocht er zijn, al zeg ik het zelf. Onze voorstelling kon niet beter uitgevoerd worden en elke speler kwam tot zijn recht. Het gevoel om deel uit te maken van zo’n hechte groep is onbeschrijfelijk!

Net voor de eindvoorstelling botste ik nog tegen een raamkozijn. Ik moest iedereen toch nog even laten verschieten? Ach ja, dan maar toneel spelen met een bult en hoofdpijn. En in de auto naar huis lekker vertellen en nagenieten.

If I can make it there, I’ll make it anywhere

Voor Tekkel Attak was het leven niet altijd even plezierig door Corona. Vrienden waren alleen bereikbaar via videocalls en lessen werden online gegeven.

Dit kamp heeft me opnieuw doen inzien dat we er altijd wel komen, ongeacht de situatie. Maak het beste van elke dag! Dat deed ik ook tijdens Tekkel Attak. Ik maakte van elke dag de beste dag, maakte enorm veel vrienden en amuseerde me te pletter!

Dit is mijn boodschap voor jong en oud, always keep the positive vibes en denk als Frank Sinatra “if you can make it there, you’ll make it anywhere!” ;)

En nog even tussen ons: als je twijfelt om eens mee te gaan met Tekkel Attak schuif die twijfels opzij en kom gezellig mee, want je beleeft er de tijd van je leven!

geschreven door: Liene Cornelis

De Spots op West-theaterstage startte met een gewone kennismaking, vlot groeiden we uit tot een hechte groep. OPENDOEK organiseerde in Westouter theaterwandelingen ‘cour’ en ‘jardin’ met verschillende voorstellingen. Daarom maakten wij tijdens de stage niet één, maar twee voorstellingen: bewegingstheater en teksttheater.

Hoe was het?

Deze editie van de Spots op West-theaterstage was een totaal andere ervaring. Er was dit jaar omwille van de coronacrisis namelijk geen festival. De begeleiders losten dit met gemak op met leuke avondactiviteiten. We zorgden voor een goeie sfeer door onder andere een quiz-avond en hier en daar een praatje te slaan. Tijdens de workshops maakten we theater op de mooie locaties van Westouter. Kortom: een stage die voor zowel deelnemer als organisator/begeleider sfeervol was.

Wat we deden?

Elke dag startten we met een ander soort theater. Marlies Bosmans, de docente, was hier bijzonder creatief in. Er kwamen improvisaties aan bod, bewegingstheater, teksttheater en ga zo door. De deelnemers en regisseur Marlies zorgden ervoor dat er op het einde van de week twee voorstellingen waren om op de wandelingen op te voeren, één bewegingsvoorstelling en een stuk op basis van tekst. Tijdens de workshops proefden we verder nog van nieuwe ervaringen. Zo leerden we bij over het opvoeren van monologen, kregen de keuze om zelf een monoloog voor te bereiden en die te komen voorstellen aan Marlies en de groep. Veel jongeren deden hier een groot voordeel mee, sommigen gebruikten het zelf om zich voor te bereiden op hun ingangsexamen.

Wat hebben we bereikt?

De meningen van de deelnemers zijn unaniem, we bereikten heel erg veel en zijn dankbaar dat we toch een theaterkamp konden volgen terwijl corona nog steeds een grote rol speelde. We leerden hoe we met elkaar moeten omgaan terwijl we meer afstand hielden van elkaar. We omarmden het feit dat we soms iets niet goed kunnen, maar wat wel goed lukte, daar hielpen we anderen mee.

Door deelnemer en jonkie - Yarie

Deze zomer was ik één van de 5 Belgen die als deelnemer mee mocht naar de 13e editie van het EDERED Youth Encounter, een organisatie die jongeren van over heel Europa (en Israël) samenbrengt om theater te maken. Elk jaar vindt het plaats in een ander land en dit jaar was het in Finland te doen. Ook het thema verschilt elk jaar, dit jaar was dit 'It' s My Nature'. Het werd voor mij zonder twijfel een van de mooiste ervaringen die ik ooit opdeed of zal opdoen.

Ik vertrek maandagochtend 5 augustus naar het vliegveld zonder eigenlijk echt te weten waar ik naartoe ga. Ik weet natuurlijk dat ik naar Finland ga om theater te maken met mensen van verschillende landen, maar verder dan dit kom ik niet.

Ik zie de andere Belgen, Mara, Lene, Cyril & Dounia op de plek waar we hebben afgesproken en ik merk dat zij ook die lading enthousiaste spanning hebben. Die spanning blijft de hele vlucht, ondanks dat we het meteen goed met elkaar kunnen vinden, nog wel wat hangen.

Aangekomen in Helsinki ontmoeten we alle mensen van Finland, Zwitserland, Engeland, Frankrijk en Kroatië, zij zullen dezelfde bus naar de verblijfplaats nemen als wij. Eens op de verblijfplaats, ontmoeten we ook de overige landen: Zweden, Israël, Turkije, Estland en Polen. Ik ben meteen enorm onder de indruk van hoe mooi het hier is, wauw! (Voor wie het kent: het ziet er exact zo uit als in de Camp Rock films, zalig he!!)

In de sporthal worden we hartelijk ontvangen door de grote, Finse organisator van dit jaar. Op het einde vertelt hij ons in welke groep we zitten en met welke workshopleaders we gaan werken. De groepen zijn zo verdeeld dat er in elke groep van elk land 1 persoon zit, dit maakt het kennismaken met andere mensen al een stuk makkelijker!

Na het avondeten krijgen we vrije tijd, ik leer al heel wat zalige mensen kennen!

De volgende ochtend gaan we na het ontbijt meteen aan de slag; We beginnen met een gezamenlijke opwarming, die we elke ochtend zullen herhalen. Hierin speelden we opwarmingsspelletjes en dansten we elke ochtend dezelfde Hongaarse volksdans. Hierna gingen we elk aan de slag in onze eigen workshopgroep. De workshop gaat vooral over het leren kennen van elkaar en elkaar stapje voor stapje te leren vertrouwen, wat de hele week enorm belangrijk is. Vertrouwen is nu eenmaal superbelangrijk als je samen een voorstelling maakt en speelt. We gaan ook op zoek naar wat het thema 'It's My Nature' voor ons allemaal betekent, want 'natuur' kan enorm veel uiteenlopende dingen inhouden.

Dit leidt ons meteen naar een diep gesprek vol eerlijkheid: het is duidelijk dat er op een hele korte tijd al een connectie, een vertrouwensband en een rust is onder ons.

Na het avondeten was het tijd voor de Market Place. Elk land zette een klein kraampje op met producten die typisch zijn voor hun land. Ons kraam lag uiteraard vol met chocolade en suikerwafels. Vooral de wafels vielen enorm in de smaak!

De derde dag werken we tijdens de workshop steeds specifieker naar een act voor de voorstelling en 's Avonds staat er ons iets te wachten waar ik erg benieuwd naar ben: de National Evening! Een avond waarop elke groep landgenoten zijn land op een creatieve manier voorstelt. Ik vind dit heerlijk! Stereotypen die bevestigt of ontkracht worden, zalige mopjes, zelfkritiek, prachtige gezangen en volksdansen. Iedereen luistert en kijkt vol interesse en geniet met volle teugen.

Vrijdag is de laatste dag voor de dag van de performance: spannend!! We werken met alle groepen samen om van de aparte performances 1 performance te maken. Het is een lange dag, maar het geeft iedereen zin in de performance!

Daags nadien is het tijd voor de performance!! (en de fuif!!) Na het ontbijt vertrekken we naar het centrum van Hanko, waar op een prachtig strand onze performance zal plaatsvinden. In Hanko maken we ons klaar voor de 'reclamestoet': iedereen loopt met vlag van eigen land in grote groep door het hele stadje terwijl we mensen aanspreken om naar ons te komen kijken. Na een technische doorloop is het moment om op te treden aangebroken! Met lichte spanning treden we op voor een heleboel mensen die we niet kenden.

Het was een gelukzalig gevoel om met al deze prachtige, totaal verschillende mensen 1 verhaal te vertellen, zonder woorden!

Na het optreden volgt er een enorme ontlading met natuurlijk een stevige groepsknuffel die gevolgd wordt door een enthousiaste groepsdans: het is ons gelukt!

Het is ongelooflijk hoe intens we elkaar leerden kennen op zo'n korte tijd. Het zijn stuk voor stuk zo'n prachtige mensen met een gigantisch hart en de liefde die er hing was gigantisch. Dit maakt de laatste avond dan ook extra moeilijk en speciaal. We zetten de avond in met een stevige fuif waarin er nummers worden gespeeld die deze week bijzonder waren, nummers die in een bepaald land heel veel betekenis hebben en nummers waar we gewoon goed op kunnen dansen. We vergeten voor even dat we na deze nacht waarschijnlijk nooit meer met deze hele, prachtige groep zullen samenzijn.

Na de fuif krijgen we de mogelijkheid om met z'n allen in 1 grote ruimte te 'slapen'. Aangezien de eerste bus om 4u naar de luchthaven vertrekt en we om 2u de fuif pas afsluiten, is het een evidentie dat we wakker blijven om deze laatste, kostbare uren nog doodmoe, maar samen door te brengen. We zitten met z'n allen in onze slaapzakken nog de laatste verhalen aan elkaar aan het vertellen en we knuffelen al veel voor het afscheid dat komt.

Om 4u is het dan uiteindelijk tijd voor de eerste bus waar Israël, Engeland, Turkije en Polen mee vertrekken richting luchthaven. Het aantal tranen dat hier valt is onmogelijk te tellen, het aantal knuffels ook. Ik sluit deals met iedereen om absoluut contact te houden, via sociale media en brieven. We zeggen ook steeds 'see you later', omdat we absoluut weigeren om 'goodbye' te zeggen. Dit is geen einde. We wuiven ze met z'n allen uit tot we de bus niet meer zien en keren terug naar de slaapzaal om de 4 uur voordat de tweede bus vertrekt toch maar een beetje te slapen.

Om 8u vertrekt de tweede bus met alle overige landen buiten Finland en wijzelf, wij vertrekken pas om 10u. Ook dit afscheid valt even zwaar.

Hierna gaan we met Finnen nog een laatste keer ontbijten. Het is een beetje stil aan tafel, deels door vermoeidheid, deels door de combinatie van dankbaarheid voor de prachtige week en verdriet omdat het zo snel gegaan is.

Na het ontbijt stappen ook wij op de bus richting luchthaven waarna we vol dankbaarheid, liefde, vermoeidheid, geluk en verdriet terug richting ons Belgenlandje vliegen.

Het was een week die ik nooit vergeet en waar mijn hartje élke keer wanneer ik erover spreek een sprongetje zal blijven maken.<3

Door jonkie Rosalie.

Mijn zomervakantie van 2019 ging van start met zeven onvergetelijke, intense dagen in het pittoreske Westouter te West-Vlaanderen. Vol enthousiasme en nieuwsgierigheid naar de boeiende week die voor de deur stond, kwam ik op maandag 1 juli toe op de verblijfplaats. Ik leerde al gauw de andere deelnemers kennen: Yarie (14), Joke (15) Tristan (20), Marit (24) en Gilles (24). Nog nooit hadden we elkaar eerder gezien of gesproken en toch moesten in één week tijd een heuse voorstelling in elkaar boksen. Onmogelijk was dat zeker niet, maar wel een enorme uitdaging!

Het type theater waarrond dit jaar werd gewerkt was teksttheater. De regisseur die ons begeleidde gedurende de week was Soraya Rademaker (docent bij Theaterwerkplaats Nest). Voor de aanvang van de stage had ze drie teksten uitgekozen waarmee we meteen aan de slag gingen. Ook de titel van het stuk stond al vast: ‘God, een sprookje en besmeurde laarsjes’. Het enige wat nu nog nodig was, was een stuk. Geen tijd te verliezen dus! De eerste dag namen we de drie teksten volledig door en hadden we al enkele ideeën over hoe we wat tot stand konden brengen. Het stuk ‘God’ van BOG zou onze rode draad worden en de twee andere verhalen zagen we als de vertakkingen. ’s Avonds werden we verwend met heerlijke spaghetti, die na zo’n zware dag zeker smaakte. Terwijl de ondergaande zon het uitgestrekte landschap oranje kleurde, speelden we nog een spelletje Kubb en kropen we in onze tent.

We hadden ons onmiddellijk gesmeten, waardoor we meteen een sterke groep vormden met een hechte band.

Ondanks dat de koude nacht ons toch wat slaap ontnomen had, vlogen we er dinsdagochtend meteen in met een viewpoint! Dankzij deze bewegingstechniek hadden we weer wat elementen verzameld voor in het stuk én waren we met z’n allen al snel heel close. We hadden ons onmiddellijk gesmeten, waardoor we meteen een sterke groep vormden met een hechte band. Soraya zorgde voor de laatste aanpassingen aan het script. ’s Avonds trokken we naar het centrum van Westouter waar we een gezellig concertje van Cubaanse artiesten bijwoonden.

Woensdag gingen we er opnieuw vollenbak tegenaan! Het stuk kreeg langzamerhand meer en meer vorm, maar tegelijkertijd nam ook de stress toe. Het weekend kwam steeds dichter en dichter… Maar we vormden al reeds een krachtige groep en ik had er het volste vertrouwen in dat we een knap eindresultaat zouden neerzetten. We sloten de dag af met enkele gezelschapsspelletjes.

De volgende dag vond onze eerste try-out plaats, die hielden we voor het team van de techniek. De opmerkingen hielpen ons verder om de (laatste) puntjes op de i te zetten. Naast theater spelen was er ook tijd voorzien om theater te kijken en beleven. Donderdagavond genoten we van de openingsvoorstelling op het festival. Wat een ervaring! De spiegeltent, die zich in het centrale gedeelte van het festival bevond, werd ook donderdag geopend. Tijd voor een feestje! (Maar niet te laat naar bed natuurlijk, want er stond een druk weekend voor de boeg ;) )

Ook vrijdag stonden er enkele theaterstukken op het menu, maar ook ons eigen werk werd nog wat bijgeschaafd. We waren er klaar voor! ’s Avonds konden we ons opnieuw ontspannen in de spiegeltent en dankzij de verschillende (cover)bands werd het een spetterende avond!

Met gezonde stress werden we zaterdag wakker. Intussen waren we gewend aan de ‘back-to-basic-accommodatie’ en het natuurlandschap waarmee we omringd werden, bezorgde ons goede moed. We installeerden ons op het grasveld achter de Harlekijn, waar ons eerste toonmoment zou plaatsvinden. Een viewpoint als opwarming en daarna: knallen! De eerste voorstelling was een feit. Vermoeid maar trots kropen we in ons bedje.

Het applaus van het publiek kondigde ook meteen het einde van dit onvergetelijk avontuur aan.

Zondag begaven we ons naar Loods Dauchy. Onze tweede en laatste voorstelling treedt in actie…Spannend! Ik vond het heel leuk om in de loods te spelen, want het gebruik van meerdere lichtstanden duidde mooi het contrast aan van de drie verschillende delen. Die luxe hadden we niet op het voetbalveld. Ook voelde het in de loods veel intiemer aan, aangezien we niet in openlucht speelden.

Het applaus van het publiek kondigde ook meteen het einde van dit onvergetelijk avontuur aan. De Spots op Weststage was enorm intens, maar heel verrijkend. Een hele week ondergedompeld worden in de leefwereld van theater, het actieve en passieve aspect, is een enorme aanrader. Ik ben trots op ons eindresultaat, datgene waarnaar we met de ganse groep de hele week hebben gewerkt, ik heb heel wat bijgeleerd, maar vooral: ik heb stuk voor stuk prachtige mensen leren kennen. Het zijn die vriendschappen voor het leven die mijn zomer zo memorabel hebben gemaakt.

- Geschreven door jonkie Sofie

‘Naar waar ben je op reis geweest?’ Het is een standaardvraag tijdens de eerste schooldag. Veel kinderen zouden die vraag echter liever ontwijken, omdat ze niet op reis kunnen. Speciaal voor deze kinderen is er voortaan Project V, een initiatief van OPENDOEK, de overkoepelende vereniging voor het amateurtheater in Vlaanderen en Brussel, en Iedereen Verdient Vakantie. Project V is een theatertraject verspreid over de volledige zomervakantie. Daarmee onderscheidt het zich van gelijkaardige korte initiatieven. Deze zomer is een pilootversie georganiseerd, waarvan het hoogtepunt te zien was op zondag 1 september tijdens het Toekoerfestival in Herkenrode.

“We stelden vast dat heel wat initiatieven voor kinderen die niet op reis kunnen eenmalig zijn of van korte duur,” zegt Liza Renders, organisator van het project. Uit onderzoek is echter gebleken dat lange vakantieperiodes vooral nadelig zijn voor kinderen met een zwakkere socio-economische achtergrond. Er treedt zomerverlies op omdat ze 9 weken lang niet voldoende worden gestimuleerd. (bron: Iedereen Verdient Vakantie) “Daarom wilden we in de plaats van een kamp van één of twee weken de contactmomenten spreiden over de hele zomer. Zo blijven we de kinderen prikkelen en geven we hen elke week iets om naar uit te kijken.”

“De dagen dat we toneel hebben gaan altijd veel sneller voorbij” Thomas*, 11 jaar.

De deelnemende kinderen zijn tussen 9 en 13 jaar oud en hadden voor het project geen ervaring met theater. ‘Het is ongelooflijk om te zien hoeveel vooruitgang de kinderen boekten, zowel op het vlak van theater als concentratie en persoonlijke ontwikkeling’ zegt Liesbeth Moesen van vzw HSA, een organisatie in de bijzondere jeugdzorg waar de kinderen aan verbonden zijn.

Op het einde van de zomer, op de symbolische datum van 1 september, tonen de kinderen wat ze doorheen de zomer hebben bijgeleerd tijdens een toonmoment dat deel uitmaakt van het familiefestival Toekoer. Bryan Buddaert, theaterliefhebber vanop de eerste rij kwam kijken naar het toonmoment:

“Voor aanvang van het toonmoment merkte ik vooral de spanning bij de jongeren op, wat zeer logisch is als je weet dat voor de meesten dit hun eerste ervaring met theater was. Al snel maakte deze spanning plaatst voor spelplezier en enthousiasme. Zelf heb ik meermaals moeten lachen en heb kunnen genieten van dit toonmoment. Wat me het meeste bij bleef is dat je zag hoeveel de jongeren er zelf aan hadden gehad. Ik kreeg het gevoel dat dit project hun zomer had veranderd en dat ze daar heel veel voldoening hadden uitgehaald. Ze hadden door dit project iets om over te vertellen in school tijdens de “1 septembergesprekken”. En dat is iets wat hen niet meer kan worden afgenomen.”

Project V vond deze zomer voor het eerst plaats als pilootproject. OPENDOEK werkte hiervoor nauw samen met Iedereen Verdient Vakantie en vzw HSA, waardoor alle organisaties elk hun specifieke expertise konden inbrengen.

*Naam werd gewijzigd omwille van privacy.

Theater gaat over landgrenzen heen

Een beeld zegt vaak meer dan woorden, dat leerde ik tijdens de stage aan de levende lijve. Iedereen heeft zijn eigen moedertaal, maar maakt zich verstaanbaar in het Engels, vaak zeiden de beelden tijdens de theaterworkshops echter zo veel meer, gelaatsuitdrukkingen zijn soms krachtiger dan woorden. Het maakt helemaal niet uit welke taal je in je eigen land spreekt, we begrepen elkaar tijdens én na de workshops.

Sharing is caring

Verder leerden we elkaar van alles uit ons eigen land kennen. Zo leerden enkele Slovenen mij hoe ik in hun taal een ijsje kan bestellen (“Eno kepico sladoleda, prosim”) en enkele Kroaten leerden mij “Idemo na bol”, een liedje over naar een strand gaan, zingen. Wij, Belgen, lieten onze buitenlandse vrienden ‘onze’ Jules Destrooperkoekjes, Côte d’Or chocolade, Babbelutten en zure ufo’s kennen tijdens de sweet market, een avondactiviteit waarbij elk land zijn eigen zoete specialiteiten meebrengt en uitdeelt. Zo kon je dingen proeven die je normaal gezien nooit zou uitproberen. Niet enkel zoetigheden werden uitgewisseld tijdens de sweet market, de avond vloeide spontaan over in een feest doordat er iemand gitaar begon te spelen. Het maakt niet uit waar je vandaan komt, performen en je amuseren op muziek bindt alle theatermensen. Iedereen zong uit volle borst mee, dat was de rest van de week en vooral tijdens de karaoke niet anders.

Don’t forget to play

Uiteraard waren ook de workshops erg interessant. Het feit dat je met mensen uit andere landen acteert, maakt het toch nog dat tikkeltje intenser en creatiever. Iedereen komt met zijn eigen verhalen af en small talk werd zo goed als altijd geskipt.

Een stukje uit de performance die ik met mijn groep bracht, ging over immigratie en schuilen voor een bom. Dit laatste is voor de mensen die uit Israël komen vrij herkenbaar is. Je leert tijdens de workshop de verhalen kennen door de blik van de mensen zelf en niet via het nieuws of alternatieve bronnen. De persoonlijke verhalen kwamen soms hard binnen, maar maakten ons ook erg close, waardoor we een echte groep werden. Na de eerste theaterdag waren mijn groepsleden en ik al erg gewend aan elkaar en na dag twee begonnen we elkaar spontaan te knuffelen. Het samenwerken met deze mensen werd een evidentie en elkaar opzoeken na de workshops werd erg aangenaam. Je zit tijdens de workshops in een rollercoaster van emoties en je krijgt veel levensechte verhalen te horen. Je maakt het hele gebeuren samen mee en dat schept een band. Theatermensen verspreiden een heerlijk warm gevoel, waardoor ze je een vertrouwd gevoel geven.

Creativity takes courage

Naast onze eigen workshops kregen we ook eens een halve dag een theaterproevertje van een andere workshop leader met een andere stijl van theatermaken en creativiteit. Bovendien waren we allemaal erg nieuwsgierig naar hetgeen anderen in hun workshop doen. De gesprekken aan tafel begonnen vaak met nieuwsgierigheid naar wat de anderen die dag allemaal hadden gedaan bij hun workshop leader. Tijdens de performances op het einde van de stage zagen we eindelijk waar de mensen uit de andere workshops een week lang mee bezig zijn geweest.

Living between theatre and reality

Het leven verloopt soms toch gek hè. Tijdens de eerste avond had ik al het gevoel dat ik het hoopje vreemden waarmee ik naar Slovenië vertrokken was, al jaren kende. Ik ben vertrokken met enkele mensen die ik niet ken en ik kwam terug met een groep maten waarop ik kan rekenen. Zij zorgden voor mij en ik deed ook wel mijn best om iets voor hen te betekenen. In Zaventem namen we knuffelend afscheid om terug de vreemde realiteit in te stappen. Ik blijf het ongelooflijk vinden hoe goed je je kan amuseren met willekeurige vreemden, maar ja iedereen in je leven was ooit een vreemde…

Het was een fantastische week! Daarom een welgemeende dankjewel aan alle andere deelnemers, workshop leaders en mensen die dit mee mogelijk hebben gemaakt.

Geschreven door jonkie Hannelore

Jongeren en opera, het klinkt als senioren en hashtags. Net om die reden richtte het Antwerpse Muziektheater Transparant ‘TRANSLAB’ op, waar ze hun deuren openen voor jonge muziektheatermakers aan wie ze ondersteuning, coaching, opleiding en creatiekansen bieden! Onder het motto "the sky is the limit" bestormt het Muziektheater Transparant jaarlijks deSingel met een groep jongeren tussen de 12 en 25 jaar. 25 jaar geleden startte Wouter Van Looy, artistiek coördinator van TRANSLAB en vaste regisseur bij Transparant, met dit unieke en ondertussen internationaal bekende jongerenoperaproject, waarbij een team van ervaren coaches de jongeren gedurende twee weken mee op artistiek sleeptouw neemt. Een artistiek avontuur onder het TRANSLAB label met als een eindbestemming een volwaardige, experimentele opera gebracht door een jonge generatie zangers en muzikanten!

Afgelopen seizoen brachten ze de voorstelling: ‘Les Indes Galantes’, onder leiding van Luigi De Angelis. Luigi is sinds een aantal jaren de vaste regisseur voor de Jongerenopera en waakt, samen met Wouter Van Looy over de artistieke kwaliteit van de productie. Samen met een team van professionele coaches gaan zij op zoek naar de geschikte groep jong talent om de productie de realiseren. Iedereen met een hart voor muziek, een open geest en een straffe motivatie is welkom op de auditie. De Jongerenopera werkt meestal rond een klassieke barokopera die voornamelijk focust op klassiek geschoolde zangers en instrumentalisten. Maar, sinds een aantal jaren wordt het repertoire af en toe uitgebreid en zijn alle stijlen en genres welkom op de auditie. Tijdens de selectie wordt naast talent ook gekeken naar persoonlijkheid en scenische mogelijkheden van de deelnemers.

Spannend, zo’n selectie! Hoe was dat voor jullie om auditie te doen bij Transparant?

Sylvia Boone (28), zangeres in de productie 'Les Indes Galantes', omschrijft de selectie als een fijne ervaring omdat het niet als een traditionele auditie aanvoelt. Ze moest het nummer dat ze had voorbereid niet alleen zingen, maar ook 'spelen'. De focus ligt niet alleen op de technische kant van het performen. Voor Sylvia voelt de auditie daarom als een spelauditie, meer dan een zangauditie.

“Voor een deel van de auditanten is dat meteen buiten hun comfortzone stappen, omdat ze dat niet gewend zijn.” vult Ruth Sarens, productieleider bij Transparant, aan. Voor Luigi is de manier waarop de auditanten, binnen hun kunstvorm, aan de slag gaan met het aangereikte materiaal is dus heel belangrijk.

Zien jullie opera, zoals het nu is, nog als een aantrekkelijk medium voor de jongeren van 2019?

Merel-Magali Cox (18), ook zangeres in 'Les Indes Galantes', probeert toch minstens één keer per maand een operavoorstelling te bezoeken. Ze bezoekt zowel klassieke stukken als eigentijdse opera’s, soms samen met haar ouders en soms op zichzelf. Opera kan haar verrassen, net zoals een Netflix-serie dat ook kan. Merel-Magali vindt het belangrijk dat creatief wordt omgegaan met het genre : “Wanneer er experimenteel wordt omgegaan met klassiekers, waarbij je alles te zien krijgt wat je niet verwacht, is dat voor mij iets avontuurlijks!”.

Toch zijn de meningen in de groep verdeeld. Diego de Ridder (15), violist, vindt dat er vernieuwing nodig is omdat jongeren nu vaak denken dat opera voor ouderen is, terwijl dat niet het geval is: “In mijn vriendengroep is het niet heel gewoon om naar de opera te gaan, het moet aanlokkelijk gemaakt worden voor de jeugd.” Volgens Ruth Sarens is de jongerenopera daar het ideale middel voor: “Door dit project ben ik opera ook anders gaan bekijken en ervaren, het is helemaal niet stoffig en vervelend. Het is net van alledag.”

Luigi, de regisseur, is niet hoofdzakelijk op zoek naar vernieuwing in opera, omdat hij alle vormen van kunst als een hedendaags communicatiemiddel ziet. Met zijn werk probeert hij het materiaal in contact te laten komen met het actuele, hij zoekt naar de onsterfelijke elementen die vandaag relevant zijn om opnieuw op het podium te zetten. Hoewel opera kenmerkend in het Frans of Italiaans is, ziet Luigi de taal ook niet als een hindernis. Met de jongerenopera wilt TRANSLAB het beeld van ‘een opera’ verruimen: door visueel prikkelende beelden te creëren, is de taal niet het meest invloedrijke onderdeel van de voorstelling.

Sofie de Brée, is een jonge actrice. Haar naam zal u wellicht nog niet bekend in de oren klinken, maar daar komt binnenkort ongetwijfeld verandering in. Sofie is 15 jaar, heeft Woord gevolgd in Aalter en ging deze zomer mee met JongDOEK naar Toulouse voor de EDERED drama encounter. Verder speelt ze mee in de film ‘Zaak de Zutter’ en vertolkt ze een rol in de serie ‘De bende van Jan de Lichte,’ die binnenkort te zien is op VTM.

Dag Sofie , de vorige keer dat ik je zag, zaten we in Frankrijk voor EDERED. Hoe heb je die twee weken beleefd?
Het was echt magisch. Echt waar, ongelooflijk. Ik heb heel toffe mensen leren kennen die allemaal hetzelfde gevoel hadden en er allemaal voor gingen. Ik heb ook nog veel contact met die mensen, dat is wel wijs. Ik heb ook veel bijgeleerd op het vlak van theater vond ik, zoals mime spelen bijvoorbeeld. Het was heel leerrijk. Ik ga dat nooit meer vergeten denk ik.

Ik heb ook gezien dat je onlangs première had van de bende van Jan de Lichte?
Ja, inderdaad. Onlangs was het première op het Filmfestival van Gent. Daar hebben we de eerste twee afleveringen gezien. Ik was wel wat geschrokken. Ik vond het goed hoor, maar ik dacht ‘doe ik daarin mee?’. Het was vooral ook heel leuk om iedereen van de cast terug te zien. Op de rode loper had vooral Matteo (Simoni) mij wat meegetrokken, en ook met de paparazzi was het wel een hele mooie ervaring.

Voor de mensen die nog niet weten waarover de reeks gaat. Kan je het even uitleggen?
De bende van Jan de Lichte is een verfilming van het boek van Louis Paul Boon. Het gaat eigenlijk over de Vlaamse Robin Hood. Jan de Lichte maakt in Aalst de bossen onveilig. De vraag daarbij is vooral of hij goed of slecht is. Hij heeft een bende die de armen probeert te helpen, want die zijn onderdrukt en weggeschoven uit de maatschappij.

Wat is jouw rol in de reeks?
Mijn personage heet Marieke. Zij hoort niet echt bij de bende maar ze weet wel dat die bestaat. Ze is wat mysterieus, loopt veel in het bos rond en vangt zo van alles op. Ze komt ook goed overeen met Jan en speelt dan zo soms bepaalde informatie door. Ze heeft ook zeker wat haar eigen verhaal met twee andere figuren in het bos. De vraag is voornamelijk wie Marieke nu juist is en of ze goed of slecht is.

Je hebt dan toch best een grote rol als ik het zo hoor?
Ja, ik zou het geen hoofdrol noemen maar toch best een belangrijke rol.

Een beetje dromen mag. Dat zorgt dat je een doel hebt. Ik droom wel graag.

Je hebt dan ook auditie moeten doen neem ik aan?
Inderdaad, ik had een mail gekregen met de vraag of ik geïnteresseerd was. 400 meisjes konden zich inschrijven en 45 van die meisjes mochten dan auditie doen. De auditie zelf vond ik toch wat eng want alles werd ook opgenomen. Een paar weken later kreeg ik een mail waarin stond dat de twee regisseurs het nog niet helemaal eens waren. 5 meisjes, waaronder ik, mochten terugkeren. En dan opnieuw een paar weken later kreeg mijn mama telefoon en vertelde ze me ’s avonds dat ik de rol van Marieke gekregen had. Ik begon gewoon te wenen, dat was echt een zalig gevoel.

Dan kom je de eerste dag aan op de set. Hoe was dat?
Ik wist niet wat er gebeurde, zo veel mensen! Mensen voor geluid, voor de set, … Iedereen was ook super vriendelijk, ik werd overal geholpen. Zo begon het bijvoorbeeld te regenen en kreeg ik meteen een paraplu boven mijn hoofd. Er was ook een kindercoach op de set die ons hielp. Ik voelde mij daar echt thuis.

De hoofdrol in de reeks is weggelegd voor Matteo Simoni, maar ook Stef Aerts speelt mee. Dat zijn bekende namen . Hoe was het om met hen te spelen?
Ja, amai. Ik weet nog dat mijn tweede draaidag de eerste dag was voor Matteo. We reden naar de parking en ik zag hem zitten in de make-up. Ik zei direct zegen mijn opa, die mij naar de set reed, ‘Oh my God, kijk, kijk!’ en toen kwam ik daar binnen zei hij direct ‘jij bent Marieke zeker?’ Hij was dus echt heel vriendelijk, een gewone mens. Hij stond zeker nog met zijn beide voeten op de grond. Ik heb er heel veel plezier mee gemaakt, wat onnozel gedaan en gedanst e.d. Ook Stef Aerts is een heel vriendelijke man. Ik vond het echt zot hoe goed ik overeen kwam met die bekende namen. Heel wijs.

Had je dat niet gedacht dan?
Ik dacht vooral dat dat wat gescheiden zou blijven. Dat we samen de scènes zouden opnemen en dat was het dan. Maar we zaten bijvoorbeeld ook samen aan tafel om te eten, ik voelde me echt vereerd.

Sofie (helemaal rechts) met de andere acteurs op het filmfestival van Gent

Je gaat natuurlijk ook nog naar school. Was dat combineerbaar?
Ja dat was wel moeilijk maar door die stress om alles te moeten inhalen had ik wel goeie en soms zelfs betere punten dan voordien. Ik had ook een paar vriendinnen die alles bijhielden en mijn cursussen invulden. Op vrijdag kwamen we ook altijd samen om te overleggen wat ze allemaal gezien hadden in die week. Ik had dus wel een veel steun vanuit school.

En thuis?
Ja, ik heb een heel enthousiast gezin. Mijn mama bracht me vaak naar de set en was er heel geliefd, ook door Matteo. Mijn zus was ook heel enthousiast en is ook eens mogen meegaan. Dat is soms wel wat moeilijker want niet iedereen mag daar zomaar komen, dus die vond dat wel eens zot om te doen. Ook bij mijn broer, hoewel hij wat stiller is, zag ik dat hij wel trots was. Op school was er ook helemaal geen jaloezie. Iedereen bleef normaal doen tegen mij, behalve dingen zoals ‘kijk daar de bv!’. Maar ja, dat is wel oké.

Wou je altijd al actrice worden?
Ik had daar nog nooit over nagedacht. Het is wat begonnen met Zaak de Zutter (film over de moorden van Beernem). Dat was kleinschaliger, maar het was wel tof om zo te beginnen. Ik kreeg toen ook het compliment dat ik het goed deed en dat het in mij zit. Dus zo begon ik toch te denken dat het misschien wel iets voor mij zou zijn . Ik wil wel eerst mijn studies afmaken en een diploma behalen want met actrice zijn heb je nooit zekerheid natuurlijk.

Als ik je nu zou vragen waar je denkt te staan binnen 10 jaar, wat zou je dan antwoorden?
Gelukkig, hoop ik? (lacht). Dat is een moeilijke vraag maar ik denk er wel veel over na. Wat wil ik doen? Wat wil ik worden? Wat wil ik zijn? Ik weet het nog altijd niet zo goed. Ik hoop dat ik tegen dan ook wel al wat meer gedaan heb op acteergebied maar ik wil niet te hard van stapel lopen en denken dat ik dan al in Amerika zit. Maar wie weet, het zou wel leuk zijn.

Een beetje dromen mag hé.
Ja, een beetje dromen mag. Dat zorgt dat je een doel hebt. Ik droom wel graag. Dus Amerika, wie weet! (lacht)

Wil je zelf nog iets kwijt?
Ik zou zeggen tegen iedereen: gewoon durven. Ga er gewoon voor en wees niet bang om je te laten tegenhouden. Ik was ook wel een beetje bang in het begin maar ik ben er uiteindelijk wel megatrots op.

Bedankt voor dit interview en nog veel succes in de toekomst.

Dat theater mensen laat openbloeien, zal iedereen met een hart voor de bühne wel beamen. In de Antwerpse theaterwerkplaats NEST gaan ze nog een stap verder: zij maken anderstalige jongeren met theater wegwijs in de Nederlandse taal. “Dankzij theater ben ik expressiever geworden.”

Energiek en expressief smeren een stel late pubers boterhammen in het gezellige kunstencentrum Rataplan. Ik probeer tussen de mengelmoes van talen een paar woorden op te pikken. De mayonaise is op, roept iemand verontwaardigd.

Geamuseerd kijk ik toe. Dit zijn jongeren die duidelijk zin hebben om zo dadelijk de repetitievloer op te gaan. Hun begeleidster Soraya Rademaker komt voor mij zitten. Nederlands accent, vlotte babbel en sprankelend enthousiasme in haar ogen. Zij is één van de bezielsters van theaterwerkplaats NEST. Sinds een drietal jaar laat ze anderstalige jongeren proeven van theater in TheaterLAB, een zoektocht met vallen en opstaan.

Die jongeren zitten immers met vragen. De Nederlandse taal is nog geen handvat om zich uit te drukken. De Belgische cultuur nog iets waar ze moeten aan wennen. Ze zijn allemaal zoekende naar een plek en staan te popelen om die te vinden. Om nieuwe contacten te leggen. Dat krijg ik ook te horen van de twee jonge dames Wissal Khaiet en Najat Amekran. Beiden zijn ze sinds deze zomer in België. Wissal heeft Marrokkaanse roots en woonde in Italië. Najat komt uit Marokko. In een mix van Engels, Arabisch, Frans en Nederlands praten we verder. Het werkt wonderwel.

WAAROM VOLGEN JULLIE HET THEATERLAB BIJ NEST? — Najat: “In Marokko zijn niet veel mogelijkheden om theater te spelen. Mensen doen het niet graag of het is ver van huis en duur. Nu moet ik maar vijf minuten wandelen! Toen ik hoorde dat het mogelijk was om theater te spelen, wou ik onmiddellijk starten. Ik wil ook graag Nederlands praten en contacten leggen met anderen. De eerste maanden in België zat ik thuis naar tv te staren, dus ik ben blij dat ik hieraan kan deelnemen. Het is een kans om iets anders te leren kennen. Ik had wel gehoopt om andere Belgische jongens en meisjes te leren kennen in deze groep. Helaas."

Soraya: “De groep wisselt elk jaar. Toen we begonnen, hadden we weinig anderstaligen. Vorig jaar hadden we een perfecte mix. Die balans is helemaal omgeslagen. Het zou beter zijn mochten we een meer gemengde groep hebben."

WAT HEB JE AL GELEERD IN THEATERLAB? — Wissal: “Dankzij theater ben ik veel expressiever geworden. Ik ontdekte een vrijheid die ik nog niet kende. Ik leg veel contact met andere jongeren. We praten veel met elkaar. Vroeger was ik verlegen, nu niet meer. Vroeger was ik meer bezorgd om wat iemand over me dacht."

HOE GAAN JULLIE OM MET DE VERSCHILLENDE TALEN OP DE REPETITIEVLOER? — Wissal: “In het begin was het moeilijk. Ik begreep helemaal niets, maar de anderen helpen mij. Tijdens repetities volgde ik wat de anderen deden. Iedereen vertaalt ook voor elkaar. De ene kan een mondje Frans, de andere Engels en Arabisch. Dus als je iets aan iemand wil vragen, speelt altijd wel iemand tolk. Met je handen en je ogen kan je trouwens ook al veel zeggen! Ik ben nu negen maanden in België en heb al veel Nederlands bijgeleerd. Toch heb ik weinig geduld, het mag allemaal sneller gaan. In het begin durfde ik niet naar de winkel omdat ik de taal niet sprak. Dat is nu beter."

Najat: “Dankzij de theatertekst leer ik sneller Nederlands spreken. Wanneer ik de tekst vanbuiten leer, ontdek ik woorden die ik nog niet gehoord heb."

Soraya: “Ook wij verstaan bij het opstarten van het traject heel weinig. In het begin werken we in één groep. Elke opdracht vertalen we en leggen we zo goed mogelijk uit. Dat is zeer tijdrovend.

We werken rond universele thema's, zoals liefde, die iedereen begrijpt en waar ze een voeling mee hebben. Daarnaast heb je thema's waar ze als leeftijdsgenoten mee worstelen zoals stomme examens, de ouders, de onzekerheid en ga zo maar door. Dat is heel herkenbaar voor hen.

Emoties zijn natuurlijk ook zeer helder om te begrijpen, uit te voeren of te volgen. Het mooie aan theater is dat alles zeer snel open en bloot op tafel ligt. Theater wordt een gemene deler die de omgang vergemakkelijkt. Dan maakt het niet uit welke taal iemand spreekt.

We merken wel verschillen in humor. Dat is soms zoeken, we praten er dan over en komen er wel uit. Vroeger bewaakte ik ook heel streng dat de groep stil moest zijn. Dat doe ik niet meer. Ik probeer mee te gaan in hun omgangstaal. Ik communiceer vaak niet meer door te praten, maar door plots serieus te kijken of ze te laten lachen. Ik eis ook niet het onderste uit de kan. Mijn eisen zijn veel minder dan bij de intensievere NEST-opleiding. Hier gaat veel energie naar communicatie, plezier en zelfvertrouwen. Met hen leef ik op de repetitievloer meer in het hier en nu. Ik kijk heel hard naar wat ze spontaan goed doen. Het blijft natuurlijk altijd een uitdaging om hen het belang van theater te laten inzien. Ik hoop ze dat duidelijk te maken door mijn concentratie en focus, dat we hier met iets levensbelangrijk bezig zijn. Nu ja, zo belangrijk is het nu ook weer niet. (lacht)"

WISSAM EN NAJAT, ZIJN ER NOG ANDERE MANIEREN WAAROP JULLIE NEDERLANDS OEFENEN? — Wissam: “Ik werk ook in een boetiek en de bazin praat enkel Nederlands met mij. Van haar en onze klanten leer ik ook. Verder kijk ik ook naar The Thundermans. Een cartoon op tv die Engels gesproken is en Nederlands ondertiteld."

Soraya: “Die ken ik niet! Moet ik eens opzoeken."

Najat: “Van mijn ouders mag er énkel Nederlandstalige radio en tv opstaan. Ze zijn echt streng op dat vlak!"

JULLIE SPRAKEN AL OVER EEN THEATERTEKST. MET WELKE TEKST WERKEN JULLIE? — Najat: “Nu werken we rond de theatertekst van 'Ifigeneia Koningskind' in een vertaling van Pauline Mol. Agamemnon moet Ifigeneia op bevel van de goden offeren, wil hij met zijn schepen naar Troje varen. Voor ons gaat dat over het thema familie en de moeilijke keuzes die je voor hen moet maken. We maakten zelf een scène waarin ik de dochter speel en Wissam de moeder. Zij moest me uithuwelijken. In Marokko wordt namelijk 5% van de meisjes op 10- à 11-jarige leeftijd uitgehuwelijkt. Het was makkelijk om zo'n scène te spelen. Ik heb zulke situaties van dichtbij gezien. Die verscheurdheid zie je ook in het stuk. Zowel Agamemnon als zijn vrouw Klytaimnestra zijn in tweestrijd met zichzelf. Moeten ze de raad van de goden opvolgen of niet?"

ZIJN JULLIE AL IN TWEESTRIJD GEWEEST MET FAMILIE? — Wissam: “Toen ik twaalf jaar was, had ik mijn nagels gelakt. Mijn tante is een extreme moslima en had dat opgemerkt. Zij zei dat ik een slecht meisje was en dwong me de lak te verwijderen. Met tegenzin heb ik dat gedaan. Ik wist niet wat ik verkeerd gedaan had. Het strafste was dat haar dochter het wel mocht."

Soraya: “Als het goed is, gaan de dames nu de repetitievloer op? De groep is al stevig aan het werk.”

Wissam en Najat veren van de tafel op en gaan verder spijkeren aan hun eigen Iphigeneia. Naast Soraya Rademaker blijft nog Tine De Pourcq aan tafel over. Zij werkt voor Rataplan en voor Mestizo Arts Platform. Een organisatie die zich richt op de nieuwe stedelijkheid en vertaling van deze rijke mix

naar het podium. Onder meer het hiphopcollectief Nomobs zette hier zijn eerste theaterstapjes met 'Wachten op Gorro'. Saïd Boumazoughe van Nomobs speelt nu in de film 'Patser' van Adil El Arbi en Billal Fallah en 'Drarrie in de Nacht' van KVS.

SORAYA, HOELANG WERK JE VANUIT NEST AL MET ANDERSTALIGE JONGEREN? — Soraya: “Dit project doe ik al drie jaar in Rataplan. Ik maakte hier de voorstelling ‘Geen doorgang’ met jongeren van diverse achtergronden. Toen kreeg ik de smaak te pakken en voelde ik het belang om meer diversiteit in het theater te brengen. Naast Rataplan werken we ook in andere cultuurhuizen in Antwerpen om jongeren in een theaterbad onder te dompelen. Een goede omkadering is hard nodig.

In HETPALEIS maakte ik 'Helden' zonder ondersteuning in de omkadering. In Rataplan werken we samen met een cultuurnet- en jeugdwerker. Zij slaan een brug tussen ons, ouders en de jongeren. Naar de ouders gaan, iedereen via Facebook contacteren en op de hoogte houden: die hulp heb ik broodnodig. Een verzekerd succes is geen garantie voor de toekomst. Elk jaar werken we met andere nieuwkomers bij Rataplan. We nodigen vertegenwoordigers uit van academies en culturele centra uit zodat ze

met hun aanbod kennis maken, het volgende jaar moeten ze hun vleugels spreiden."

GELOVEN JULLIE DAT DIE KRUISBESTUIVING MET ANDERE TALEN EEN NIEUWE THEATERVORM CREËERT? — Tine: “Jazeker, onder meer SINCOLLECTIEF is daarmee gestart met 'Rumble in da jungle'. Een voorstelling over Mohammed Ali. Een mix tussen spoken word, dialoog, heel visueel en muzikaal theater. Ze mengen verschillende talen door elkaar. Er zit veel tekst in, maar je zit in een beleving."

Soraya: “Je komt in een hele intense ervaring. Je zet meer beweging in om een emotie te bereiken. Er wordt veel bewuster taal, muziek en beeld gebruikt om de boodschap over te brengen. Er wordt veel dieper over nagedacht. Dat soort voorstellingen komen bij onze jongeren veel meer binnen dan talige voorstellingen."

Tine: “De inhoud is niet altijd makkelijk te verteren, zeker voor jongeren. Maar zij halen er veel uit en krijgen nieuwe rolmodellen te zien. Bij MAF gaat het ook vaak over taal, over gebruik en verstaanbaarheid. Er is een groeiend aandeel van mensen met een meertalige achtergrond.

Jongeren vinden geen herkenning in wat op de klassieke podia gebeurt. KVS geeft wel een podium aan deze nieuwe vorm. Dat is een herkenning van die dynamiek, die een andere soort communicatie en theatercode teweegbrengt. Programmatoren hebben het daar nog moeilijk mee. Toch is het belangrijk om een zo breed mogelijk publiek aan te spreken. We moeten ons eigen kader durven openbreken. Als iemand zichzelf durft te tonen, dan heb je toch ook mee wie dat is? We moeten met z’n allen een andere manier van communiceren toelaten, overboord gooien wat Nederlands en tekst is."

Soraya: "Taal is ook zo overroepen. Zo 2010." (lacht smakelijk)

Geschreven door Gilles Torfs, gepubliceerd in OPENDOEK-magazine 2018